Tại sao minh bạch thông tin sản phẩm là điều người tiêu dùng quan tâm nhất năm 2025?

Tin tức cập nhật

Xu hướng lựa chọn thông minh từ người mua hàng

Theo báo cáo Nielsen 2024, hơn 78% người tiêu dùng Việt sẵn sàng chi nhiều hơn 10–15% giá trị cho sản phẩm minh bạch về nguồn gốc, quy trình sản xuất hoặc có chứng nhận rõ ràng. Xu hướng “tiêu dùng có trách nhiệm” đang trở thành xu thế tiêu dùng chủ đạo tại Việt Nam, nhất là trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số sâu rộng.

Một nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương mại (2024) cho thấy, người tiêu dùng hiện đại có ba đặc điểm nổi bật: (1) sử dụng công nghệ để tra cứu trước khi mua, (2) yêu cầu cao về tính xác thực, và (3) kỳ vọng minh bạch thông tin như một cam kết từ nhà sản xuất.

Đặc biệt, nhóm người tiêu dùng thế hệ Z và Millennials (18–40 tuổi) có tỷ lệ quét mã QR để kiểm tra sản phẩm lên tới 72%, trong đó 45% thường xuyên truy cập các trang truy xuất gốc để kiểm tra chứng nhận, quy trình, phản hồi người dùng khác và video quá trình sản xuất.

Các ngành chịu ảnh hưởng lớn từ xu hướng này bao gồm:

Ngành thực phẩm & đồ uống: tăng 25–30% sức mua đối với sản phẩm có QR truy xuất chuẩn hóa.
Mỹ phẩm & chăm sóc cá nhân: 52% người tiêu dùng tại các đô thị ưu tiên thương hiệu có QR truy xuất rõ ràng xuất xứ và bảng thành phần.
Sản phẩm tiêu dùng công nghệ: xu hướng sử dụng bảo hành điện tử và xác thực hàng thật bằng mã định danh đang lan rộng.

Tại các sàn TMĐT lớn như Tiki, Shopee, Lazada, việc yêu cầu doanh nghiệp cung cấp liên kết truy xuất hoặc thông tin QR-code minh bạch đang trở thành điều kiện bắt buộc với nhiều ngành hàng nhạy cảm như dược liệu, sức khỏe, làm đẹp, thực phẩm chức năng.

Theo số liệu của Cục Quản lý và Phát triển thị trường (Bộ Công Thương), chỉ trong năm 2024, các lực lượng chức năng đã phát hiện hàng chục nghìn vụ vi phạm liên quan đến thực phẩm và mỹ phẩm không rõ nguồn gốc, tăng hơn 10% so với năm trước. Trong đó, nhiều vụ việc nghiêm trọng như sản xuất mỡ bẩn, kinh doanh mỹ phẩm gắn mác ngoại nhưng thực chất được pha chế từ nguyên liệu trôi nổi đã gây hoang mang trong dư luận.

Anh Trần Văn Duy, một kỹ sư công nghệ ở thành phố Yên Bái chia sẻ: “Có lần tôi đặt mua một máy lọc không khí qua mạng vì thấy quảng cáo giảm giá hơn 60%. Khi nhận hàng, sản phẩm có dấu hiệu bị tráo linh kiện, hoạt động yếu, không đúng mô tả. Từ đó, tôi tự nhắc mình phải kiểm tra kỹ nhà cung cấp, xem đánh giá từ người mua trước, thậm chí hỏi trực tiếp người bán về chính sách bảo hành”.

Trải nghiệm của anh Duy không phải là hiếm. Trong thời đại mà mua sắm trực tuyến trở nên phổ biến, ranh giới giữa tiện lợi và rủi ro rất mong manh. Để hạn chế nguy cơ mua phải hàng giả, người tiêu dùng cần chủ động hơn trong việc xác minh thông tin, đồng thời kiên quyết tẩy chay các sản phẩm không rõ ràng.

Việc xây dựng thói quen tiêu dùng thông minh cần bắt đầu từ giáo dục, không chỉ trong nhà trường mà còn trong gia đình và truyền thông đại chúng. Nhiều quốc gia trên thế giới đã đưa nội dung giáo dục tiêu dùng an toàn vào chương trình học phổ thông để hình thành nhận thức ngay từ sớm. Tại Việt Nam, một số chiến dịch truyền thông cộng đồng như: “Người tiêu dùng thông thái”, “Mua sắm có trách nhiệm” đã bước đầu tạo được hiệu ứng, giúp người dân tiếp cận với các kỹ năng nhận diện sản phẩm an toàn. Tuy nhiên, các hoạt động này vẫn còn nhỏ lẻ, thiếu tính hệ thống và chưa lan tỏa sâu rộng đến mọi tầng lớp dân cư.

Theo thống kê từ CheckVN, hơn 3 triệu lượt quét QR đã được ghi nhận trong năm 2024, chủ yếu tập trung vào nhóm hàng thực phẩm đóng gói, mỹ phẩm và đặc sản địa phương. Nhu cầu truy xuất hiện diện rõ rệt không chỉ ở thành thị mà cả người tiêu dùng nông thôn khi mua qua các kênh online.

Người tiêu dùng yêu cầu minh bạch điều gì?

Tình trạng hàng giả, hàng nhái và sự thiếu tin tưởng trong môi trường thương mại số khiến người tiêu dùng hiện nay không còn chấp nhận những sản phẩm mập mờ thông tin. Họ đòi hỏi cụ thể:

Đối với thực phẩm:

Nguồn gốc nguyên liệu: yêu cầu rõ ràng nơi thu hoạch/nuôi trồng, loại giống, ngày sản xuất, loại hóa chất (nếu có), chứng nhận VietGAP/HACCP.
Quy trình chế biến & bảo quản: cần hiển thị nhật ký quy trình (như đông lạnh, đóng gói), điều kiện bảo quản và hạn dùng thực tế.
Minh bạch VSATTP & kiểm dịch: sản phẩm phải có mã truy xuất liên kết tới hồ sơ kiểm định hoặc giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.

Đối với mỹ phẩm & dược phẩm:

Nguồn gốc xuất xứ nguyên liệu và nhà máy: người tiêu dùng yêu cầu biết rõ sản phẩm được sản xuất ở đâu, có giấy phép hay không.
Chứng nhận lâm sàng – Bộ Y tế: thông tin minh bạch cần thể hiện kết quả thử nghiệm, thời gian lưu hành, công bố sản phẩm.

Đối với hàng tiêu dùng – điện tử:

Bảo hành điện tử: người mua muốn biết chính sách, thời gian, địa điểm bảo hành rõ ràng chỉ qua 1 lần quét QR.
Chống giả – mã định danh duy nhất: sản phẩm cần xác thực bằng QR không lặp lại, có dấu hiệu phát hiện giả mạo ngay khi kiểm tra.

Ví dụ điểm hình về minh bạch thông tin của Doanh nghiệp.

Khi người tiêu dùng sử dụng camera điện thoại hoặc ứng dụng CheckVN hoặc các ứng dụng có chức năng quét QR để quét mã QR trên bao bì sản phẩm, họ sẽ thấy xuất hiện giao diện hệ thống CheckVN với các mục:
– **Thông tin sản phẩm**: tên sản phẩm, mã truy xuất, ngày sản xuất, hạn sử dụng, thông tin nguồn gốc, hướng dẫn bảo quản.